Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD, obsessive compulsive disorder) jest powszechnym, długotrwałym zaburzeniem psychicznym, które powoduje obsesyjne myśli i zachowania kompulsyjne.
Neuraxpharm zapewnia leki do stosowania w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych. Po określeniu przez lekarza specyficznych potrzeb pacjenta, może on przepisać produkt najlepiej dostosowany do wymagań oraz stanu chorego.
Dowiedz się więcej o objawach, leczeniu i postępowaniu z chorobą.
OCD to zaburzenie psychiczne, które może wpływać zarówno na myśli, jak i na zachowanie. Chociaż może rozwinąć się w dzieciństwie, zwykle pojawia się we wczesnej dorosłości.
Osoby cierpiące na OCD doświadczają obsesyjnych i niechcianych myśli, obrazów i popędów. Często radzą sobie z tymi myślami lub neutralizują je, wykonując kompulsyjne i powtarzające się czynności. Może to prowadzić do cyklu powtarzających się, niekontrolowanych i niepożądanych myśli i zachowań znacząco wpływających na ich codzienne życie. Na przykład, osoba z obsesyjnym lękiem przed włamywaczami może wielokrotnie i nadmiernie sprawdzać zamki w drzwiach i oknach.
Wiele osób doświadcza w pewnym momencie podobnych, niepokojących i niechcianych myśli oraz chęci wykonywania powtarzających się zachowań, ale może to być krótkotrwałe i nie oznacza, że chorują na OCD. W OCD niepokojące myśli i powtarzające się zachowania są uporczywe. Osoby cierpiące na OCD będą nadal zmagać się z obsesyjnymi myślami, nawet jeśli wiedzą, że nie mają one pokrycia z rzeczywistością.
Zachowania kompulsyjne stosowane w odpowiedzi na obsesyjne myśli mogą tymczasowo złagodzić lęk, jednak te uczucia wkrótce wracają, powodując ponowne rozpoczęcie cyklu.
OCD jest pojedynczą chorobą, ale ludzie mogą doświadczać jej na różne sposoby. Większość osób cierpiących na OCD ma tendencję do doświadczania zarówno obsesyjnych myśli, jak i kompulsji, ale możliwe jest doświadczanie tylko jednego z tych elementów. Ponadto, rodzaje obsesyjnych myśli i zachowań kompulsyjnych będą się różnić u poszczególnych osób; na przykład, niektórzy ludzie mogą skupiać się na czystości, podczas gdy u innych objawem może być zbieractwo.
Niektórzy eksperci uważają, że OCD rozpoczynające się w dzieciństwie różnią się od zaburzeń obserwowanych u dorosłych. Jedno z badań przeprowadzonych na parach bliźniąt wykazało, że geny odgrywają większą rolę w przypadku OCD, które rozpoczynają się w dzieciństwie w porównaniu z zaburzeniami pojawiającymi się w wieku dorosłym.
W badaniu dotyczącym występowania OCD u osób w wieku 20 lat i starszych w 17 głównych krajach europejskich oszacowano, że w 2019 r. było 6,4 mln przypadków tych zaburzeń. Z kolei prognozowana, 12-miesięczna częstość występowania OCD w 2029 r. wyniesie od 16 na 1000 osób we Włoszech do 17 na 1000 osób w Norwegii.
Częstość występowania OCD na świecie szacuje się na 1,5% u kobiet i 1,0% u mężczyzn. Mężczyźni częściej chorują w dzieciństwie, natomiast u kobiet częstość występowania OCD jest nieco wyższa w wieku dorosłym,. Choroba dotyka różnych ludzi bez względu na płeć, grupę etniczną i status społeczno-ekonomiczny.
Osoby cierpiące na OCD mogą mieć objawy obsesji, kompulsji lub obu. Objawy mogą mieć negatywny wpływ na wszystkie aspekty ich życia, takie jak praca, szkoła, nauka i relacje osobiste.
OCD może powodować powtarzające się, niechciane i niepokojące myśli, zwane natręctwami. Pacjenci mogą również odczuwać potrzebę wykonywania pewnych powtarzających się zachowań, aby zareagować i zneutralizować te myśli; są one znane jako kompulsje. Do częstych objawów należą:
Chociaż niektóre obsesyjne myśli mogą być przerażające dla osób cierpiących na OCD, ich doświadczanie w żaden sposób nie oznacza, że osoby te będą się nimi kierować.
Nie wszystkie kompulsje mają oczywisty lub logiczny związek z obsesyjną myślą, którą mają neutralizować; jednak odgrywanie zachowań może przynieść jednostce pewną ulgę od tej myśli.
U niektórych osób z OCD mogą występować również tiki nerwowe. Mogą one obejmować nagłe, powtarzające się ruchy, takie jak mruganie, grymasy, szarpanie głowy lub ramion, bądź wokalizacje, takie jak powtarzające się chrząkanie, sapanie lub stękanie.
Objawy OCD mogą pojawiać się i znikać; z czasem mogą się również zmniejszać lub nasilać. Leczenie pomaga większości osób z OCD radzić sobie z objawami i zmniejsza wpływ na ich życie codzienne.
Rodzice lub nauczyciele zazwyczaj rozpoznają objawy OCD u dzieci, natomiast wiele osób dorosłych szuka pomocy, gdy uświadomi sobie, że ich obsesyjne myśli i zachowania nie mają oparcia w rzeczywistości i wpływają na jakość ich życia.
W najcięższych przypadkach, ciągłe powtarzanie rytuałów może wypełnić cały dzień, uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.
Osoby cierpiące na OCD zazwyczaj początkowo prezentują łagodne objawy obsesji i kompulsji, które z czasem mogą się nasilać. Wczesne oznaki mogą obejmować powtarzające się zachowania i ustalone sposoby wykonywania czynności, problemy w relacjach z innymi i gromadzenie rzeczy.
Rodzice lub nauczyciele często jako pierwsi zauważają wczesne objawy u dzieci, które są podobne do tych u dorosłych i mogą obejmować obsesję na punkcie zarazków, szukanie pocieszenia lub ciągłe sprawdzanie rzeczy i martwienie się, że dana rzecz może się wydarzyć.
Dokładne przyczyny OCD nie są znane; uważa się jednak, że czynniki ryzyka obejmują genetykę, budowę mózgu i szeroko pojęty wpływ środowiska.
Istnieje wiele możliwych przyczyn OCD. U osób, których rodzice lub rodzeństwo cierpią na OCD, ryzyko zachorowania na tę chorobę jest wyższe.
Wskazuje się również na związek między objawami OCD i nieprawidłowościami w pewnych obszarach mózgu, co jednak nie zostało potwierdzone, a badania są kontynuowane. U niektórych osób z OCD stwierdza się obszary w mózgu o niezwykle wysokiej aktywności lub też niskie stężenie serotoniny.
OCD może występować częściej u osób, które były zastraszane, maltretowane lub zaniedbywane. Zaburzenia mogą również zostać wywołane przez ważne wydarzenie życiowe, takie jak zostanie rodzicem lub przeżycie żałoby. Może być również bardziej prawdopodobne, że rozwinie się u ludzi, którzy są bardzo metodyczni z wysokimi standardami osobistymi lub u tych, którzy są ogólnie niespokojni z bardzo silnym poczuciem odpowiedzialności za siebie i innych.
W niektórych przypadkach u dzieci objawy OCD mogą wystąpić po zakażeniu paciorkowcem, co znane jest jako autoimmunologiczne zaburzenia neuropsychiatryczne u dzieci związane z infekcją paciorkowcową (PANDAS, paediatric autoimmune neuropsychiatric disorder associated with streptococcal infections). PANDAS pojawia się bardzo nagle z objawami rozwijającymi się pozornie w ciągu jednej nocy i ma bardzo poważny wpływ na życie dziecka.
U osób cierpiących na OCD pewną rolę mogą odgrywać geny, co oznacza, że choroba ta występuje rodzinnie. Przyczyny OCD nie są jednak jasne, a w grę mogą wchodzić również inne czynniki, takie jak doświadczenia życiowe.
OCD może występować u mężczyzn, kobiet i dzieci. Niektórzy ludzie rozwijają objawy choroby wcześnie – często w okresie dojrzewania – ale stan ten zwykle zaczyna się we wczesnej dorosłości.
U kobiet OCD może niekiedy rozwinąć się podczas ciąży lub po urodzeniu dziecka. W tym przypadku, obsesje będą powszechnie odnosić się do obaw o skrzywdzenie dziecka, z kompulsjami, takimi jak wielokrotne sprawdzanie, czy dziecko oddycha.
OCD nie jest stanem zagrożenia życia. Wpływ tych zaburzeń może zmieniać się w czasie, ponieważ nasilenie objawów jest różne. Obsesyjne myśli i kompulsyjne zachowania mogą naturalnie ograniczać się lub nasilać w różnym czasie. Leczenie i mechanizmy radzenia sobie z problemami mogą pomóc osobom dotkniętym OCD w postępowaniu z objawami i w dłuższej perspektywie poprawiać ogólną jakość życia.
U większości ludzi OCD rozpoznaje się w wieku około 19 lat, przy czym początek objawów jest zwykle wcześniejszy u chłopców niż u dziewcząt. Zaburzenia mogą jednak wystąpić również po 35. roku życia.5
OCD musi zostać rozpoznane przez doświadczonego specjalistę z zakresu zdrowia psychicznego. Na ogół będą oni rozmawiać z pacjentem o jego obsesjach i kompulsjach, o tym, jak często występują i jaki wpływ mają na codzienne czynności tej osoby oraz na jej ogólną jakość i korzystanie z życia.
Aby ustalić rozpoznanie OCD, objawy powinny występować przez godzinę lub więcej każdego dnia i powinny mieć długotrwały wpływ na życie i aktywność pacjenta.
Do pomiaru nasilenia OCD można wykorzystać różne skale oceny. National Institute of Mental Health-Global Obsessive Compulsive Scale (NIMH-GOCS) może być stosowana do oceny ogólnego nasilenia OCD w skali od 1 (objawy minimalne) do 15 (bardzo nasilone), natomiast Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale służy do pomiaru nasilenia objawów OCD bez wpływu na rodzaj występujących obsesji czy kompulsji. Skala ta jest używana przez klinicystów do oceny objawów, od nieistniejących do skrajnych, z oddzielnymi wartościami określanymi dla nasilenia obsesji i kompulsji.
Pracownicy ochrony zdrowia będą również musieli wykluczyć wszelkie inne możliwe zaburzenia zdrowia psychicznego, które mogą być przyczyną objawów, oraz rozważyć dodatkowe schorzenia potencjalnie występujące u danego pacjenta (na przykład depresja, lęk lub zaburzenia odżywiania), tak aby zaproponować odpowiednie leczenie.
Nie istnieją żadne badania fizykalne, które można by wykorzystać do ustalenia rozpoznania OCD. Rozpoznanie ustala się podczas konsultacji z doświadczonym specjalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego, który może ocenić myśli i zachowania pacjenta oraz ich wpływ na codzienne życie.
OCD może być uciążliwe, zarówno dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem jak i dla jej bliskich, jednak leczenie może pomóc w opanowaniu objawów. Może to zarówno poprawić codzienne życie, jak i pomóc osobom dotkniętym chorobą cieszyć się związkami i czerpać korzyści z kontaktów społecznych i wypoczynku.
OCD zazwyczaj leczy się za pomocą psychoterapii, leków lub połączenia obu tych metod. Chociaż większość pacjentów z OCD reaguje na leczenie, u niektórych objawy nadal się utrzymują.
Czasami u osób cierpiących na OCD występują również inne zaburzenia psychiczne, takie jak lęk, depresja czy cielesne zaburzenie dysmorficzne (dysmorfofobia). Należy je wziąć pod uwagę przy omawianiu potencjalnych metod leczenia.
U osób z OCD o względnie łagodnym nasileniu zwykle zaleca się krótki kurs terapii. Osoby z umiarkowanymi objawami mogą potrzebować dłuższego kursu terapii i ewentualnie leków, ale większość z nich odpowiada na leczenie. Osoby z cięższym OCD otrzymują zazwyczaj terapię oraz leki; niektóre z nich mogą zostać skierowane do specjalisty w dziedzinie zdrowia psychicznego.
W leczeniu OCD stosuje się zazwyczaj leki przeciwdepresyjne zwane selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, selective serotonin reuptake inhibitor). Pomagają w zmniejszeniu objawów, zmieniając równowagę substancji chemicznych w mózgu.
U niektórych pacjentów efekt leczenia może rozwinąć się dopiero po kilku tygodniach, ale u innych poprawa jest odczuwana znacznie szybciej.
Osoby przyjmujące leki z grupy SSRI nie powinny przerywać terapii bez porozumienia z lekarzem. W przeciwnym razie nagłe zaprzestanie przyjmowania leku może u niektórych osób wywołać skutki uboczne.
Dostępnych jest kilka różnych preparatów SSRI, a osoby, które nie reagują na jeden lek, mogą odpowiedzieć na inny. Lekarz pomoże dobrać odpowiedni lek dla każdej osoby.
U niektórych osób leki z grupy SSRI mogą okazać się nieskuteczne. W takim przypadku zamiast nich mogą zostać przepisane określone trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TCA, tricyclic antidepressants), które również hamują wychwyt zwrotny serotoniny.
W leczeniu OCD często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną (CBT, cognitive behavioural therapy), która obejmuje ćwiczenia ekspozycji i powstrzymania reakcji (ERP, exposure and response prevention).
Terapeuta pracuje z pacjentem, aby określić różne aspekty składające się na objawy prezentowane przez chorego, w tym jego myśli, uczucia i zachowania.
Podczas spotkania pacjenci są zachęcani do zmierzenia się ze swoimi lękami i obsesyjnymi myślami przy jednoczesnej próbie powstrzymania się od typowych, neutralizujących zachowań kompulsyjnych. Jest to tak zwane powstrzymywanie reakcji. Pomaga to pacjentom skonfrontować się z własnymi myślami i obsesjami w sposób, który zmniejsza wywołane nimi stany lękowe; ponadto uczą się, że ich strach nie ma źródła w rzeczywistości.
Podczas leczenia terapeuta pracuje z pacjentami, zaczynając od tych obsesji, które powodują najmniej stanów lękowych i przechodząc do tych wywołujących najwięcej niepokoju.
Dostępne mogą być również techniki neuromodulacji, w których bodziec chemiczny lub elektryczny jest stosowany do zmiany aktywności nerwów. Wyróżniamy takie techniki jak: przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS, transcranial direct current stimulation), w której do skóry głowy przykłada się słaby prąd elektryczny; powtarzalna przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (rTMS, repetitive transcranial magnetic stimulation), nieinwazyjna technika wykorzystująca prądy elektryczne do modulowania aktywności neuronów; oraz głęboka stymulacja mózgu (DBS, deep brain stimulation) polegająca na chirurgicznym wszczepieniu elektrody w celu aktywacji obwodów neuronalnych. Techniki neuromodulacji były do tej pory stosowane w OCD głównie w kontekście badawczym, ale rTMS została zarejestrowana do stosowania w Stanach Zjednoczonych.
Osoby z OCD powinny stosować prawidłową, zdrową, zrównoważoną dietę i dbać o regularne spożywanie posiłków, aby nie dopuścić do spadku poziomu cukru we krwi, co może powodować obniżenie nastroju. Dobre produkty, które należy włączyć do diety to orzechy i nasiona, białka, takie jak jaja, fasola i mięso oraz węglowodany złożone, takie jak pełnoziarniste zboża, warzywa i owoce. Należy ograniczyć spożycie kofeiny.
Prowadzenie zdrowego stylu życia może pomóc osobom cierpiącym na OCD. Ćwiczenia fizyczne są korzystne dla ogólnego zdrowia fizycznego oraz psychicznego i często zaleca się je jako jedną z głównych metod leczenia łagodnej depresji. Regularne ćwiczenia pomagają podnieść samoocenę i sprzyjają pozytywnemu nastrojowi.
Ćwiczenie nie musi być częścią zorganizowanej aktywności; może to być tak proste, jak regularne utrzymywanie aktywności fizycznej poprzez chodzenie na spacer w porze lunchu lub po pracy, albo zwykły mecz piłki nożnej w parku.
Lęk wywołany przez OCD można również zmniejszyć, stosując techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga i masaż.
Chociaż OCD nie można zapobiec, jego objawy można ograniczyć, stosując terapię i leki. Wczesne rozpoznanie i leczenie może również zapobiec przekształceniu się łagodnej postaci zaburzenia w cięższą.
Trwają badania nad skutecznością leczenia farmakologicznego OCD. W przeglądzie badań dotyczących leczenia farmakologicznego z 2019 r. stwierdzono, że najskuteczniejsze jest długotrwałe podawanie SSRI. Ponadto najlepsze wyniki daje połączenie leczenia z terapią poznawczo-behawioralną (CBT) lub ćwiczeniami ekspozycji i powstrzymania reakcji (ERP).
Trwają inne badania nad lekami oraz nowymi metodami leczenia, które mogłyby być stosowane u pacjentów, którzy nie reagują na SSRI, w tym nad leczeniem skojarzonym i uzupełniającym oraz nad głęboką stymulacją mózgu.. Niektóre badania wykazują, że zabieg operacyjny zwany kapsulotomią przednią może być również skuteczny,.
Padaczka
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane
Zapisz się na naszą listę mailingową
Otrzymuj najnowsze aktualizacje z bloga Neuraxpharm.
Aby uzyskać dostęp do informacji, zaloguj się, używając swoich danych
Nie masz konta? Zarejestruj się
