Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD, attention deficit hyperactivity disorder) jest schorzeniem, które wpływa na zachowanie. Rozwija się w dzieciństwie i może utrzymywać się do wieku dorosłego. Dowiedz się więcej na temat ADHD, objawów występujących zarówno u dzieci jak i u dorosłych oraz sposobów kontroli i leczenia tego stanu.
ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym, które może powodować nieuwagę, nadpobudliwość i impulsywność. Osoby z ADHD mogą wydawać się niespokojne, mieć krótki czas skupienia uwagi i problemy z koncentracją oraz działać impulsywnie lub lekkomyślnie.
Objawy ADHD są zwykle zauważane po raz pierwszy w młodym wieku, a większość przypadków jest rozpoznawana u dzieci od sześciu do 12 lat. Z powodu błędów diagnostycznych, u niektórych osób, początkowo może być rozpoznany inny problem psychiczny, taki jak choroba afektywna dwubiegunowa. Zaburzenie może również nie zostać właściwie rozpoznane aż do dorosłości.
Wiele dzieci może przechodzić przez różne etapy, w których są niespokojne lub mają trudności ze skupieniem uwagi, ale niekoniecznie mają ADHD. W przypadku zauważenia takich objawów u dziecka należy porozmawiać z pracownikiem opieki zdrowotnej, aby ustalić właściwe rozpoznanie.
Z reguły objawy ustępują z wiekiem, jednak wiele osób dorosłych nadal doświadcza problemów, a u niektórych mogą rozwinąć się dodatkowe zaburzenia psychiatryczne, najczęściej zaburzenia nastroju i stany lękowe, zaburzenia związane z używaniem substancji odurzających lub zaburzenia osobowości. Na przykład, ADHD i zaburzenia lękowe występują jednocześnie w 25% przypadków, a współwystępowanie z zaburzeniami czytania jest również częste.
Osoby z ADHD mogą mieć problemy z nieuwagą, nadpobudliwością i impulsywnością, ale niekoniecznie wszystkie trzy zaburzenia muszą wystąpić jednocześnie. Istnieje pokrewne schorzenie, znane jako zaburzenie z deficytem uwagi (ADD, attention deficit disorder), które może powodować problemy z nieuwagą bez towarzyszącej nadpobudliwości lub impulsywności związanej z ADHD.
Zaobserwowane wskaźniki występowania ADHD na świecie są zróżnicowane, a zaburzenie rozpoznaje się w różnych krajach u 1% do 20% dzieci w wieku szkolnym. Przyczyna tak dużej rozpiętości odsetka występowania tego zaburzenia jest niejasna, ale niektórzy eksperci twierdzą, że może to być związane z używaniem różnych definicji zespołu.
Analiza 175 badań na całym świecie dotyczących występowania ADHD pokazała, że ten problem dotyczy około 7,2% dzieci w wieku do 18 lat. Badania przesiewowe w kierunku ADHD obejmujące 11 422 osób dorosłych w wieku 18–44 lat przeprowadzone w 10 krajach obu Ameryk, Europy i Bliskiego Wschodu wykazały średnią częstość występowania na poziomie 3,4%.
Główne objawy ADHD są związane z nieuwagą, nadpobudliwością i impulsywnością.
Osoby z ADHD mogą mieć objawy związane z nieuwagą, nadpobudliwością i impulsywnością, ale niekoniecznie wszystkie trzy muszą występować jednocześnie. Objawy mogą obejmować:
nieuwagę:
Nadpobudliwość i impulsywność:
Objawy te mogą prowadzić do problemów rozwojowych, takich jak słabe wyniki w nauce, problemy z dyscypliną i brak interakcji społecznych.
Objawy ADHD są zazwyczaj po raz pierwszy widoczne w młodym wieku i mogą stać się bardziej zauważalne, gdy dzieci zaczynają uczęszczać do szkoły. W miarę jak dzieci wchodzą w okres dojrzewania, ich nadpobudliwość może się zmniejszyć; jednak wiele z nich będzie miało problemy w relacjach z innymi osobami, prezentując zachowania antyspołeczne.
Nieuwaga, niepokój i impulsywność zwykle zmniejszają się z wiekiem, ale wiele osób dorosłych nadal doświadcza problemów.
Jedno z badań wykazało, że prawie połowa osób, które miały ADHD w dzieciństwie, nadal spełniała pełne kryteria diagnostyczne dla osób dorosłych z ADHD. Objawy nieuwagi utrzymywały się u osób dorosłych w znacznie większym stopniu niż nadpobudliwość/impulsywność. U osób dorosłych nadpobudliwość jest częściej uwewnętrzniona, a objawy nieuwagi mogą być maskowane przez objawy zaburzeń lękowych lub strategie kompensacyjne przypominające obsesję.
Nadpobudliwość i impulsywność są głównymi objawami obserwowanymi u dzieci; obejmują wiercenie się, krótki czas koncentracji uwagi i niezdolność do spokojnej zabawy.
Dokładna przyczyna ADHD nie jest znana. Istnieją jednak badania, które pozwoliły zidentyfikować szereg czynników zwiększających ryzyko rozwoju tego zaburzenia u dziecka.
Uważa się, że istnieje kilka czynników ryzyka rozwoju ADHD, w tym:
Geny przekazane przez rodziców są istotnym czynnikiem w rozwoju tego zaburzenia u dziecka. W większości przypadków ADHD jest związane z kilkoma czynnikami ryzyka o podłożu genetycznym i środowiskowym, z których każdy ma niewielki indywidualny wpływ, jednak ich współwystępowanie zwiększa podatność na zachorowanie.
Ze względu na to, że nie ma jednej przyczyny ADHD, zaburzenie może wystąpić u każdego. Choroba rozwija się w dzieciństwie i może występować w rodzinie.
ADHD nie skraca bezpośrednio oczekiwanej długości życia, ale utrzymujące się objawy mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych i mieć znaczący wpływ na ogólną jakość życia. Podczas gdy ADHD nie można wyleczyć, dostępne metody leczenia powinny przynieść pewną ulgę w złagodzeniu objawów.
Nie ma jednego badania pozwalającego rozpoznać ADHD, a jego objawy mogą być podobne do objawów innych zaburzeń zachowania; może to prowadzić do opóźnień diagnostyczny
ADHD można rozpoznać tylko na podstawie kompleksowej oceny przez lekarza posiadającego doświadczenie odnośnie tego zaburzenia. Objawy muszą być długotrwałe i wpływać na codzienne życie danej osoby.
ADHD nie można rozpoznać za pomocą prostego badania fizycznego lub testu psychologicznego. Specjalista musi przeprowadzić szczegółową ocenę, aby ustalić rozpoznanie. Ocena ta może obejmować:
ADHD zostało pierwotnie rozpoznane jako zaburzenie występujące u dzieci, ale obecnie uznaje się, że u niektórych pacjentów utrzymuje się również w wieku dorosłym. Pomimo tego, ADHD u osób dorosłych jest niedostatecznie rozpoznawane. Rozpoznanie zaburzenia może być utrudnione z powodu objawów, które nakładają się na inne zaburzenia psychiczne współwystępujące z ADHD. Opracowano narzędzia przesiewowe dla klinicystów w celu określenia, które osoby dorosłe należy badać w kierunku ADHD, a wywiady kliniczne i historie chorób w rodzinie pozwalają na odróżnienie ADHD od innych zaburzeń psychiatrycznymi, które mogą w tym czasie występować.
Leczenie i leki stosowane w przypadku ADHD mogą pomóc w złagodzeniu objawów i ułatwić życie z tym zaburzeniem.
Chociaż nie ma lekarstwa na ADHD, dzieci z tym zaburzeniem oraz ich rodzice mogą otrzymać wsparcie w zakresie edukacji oraz inne formy pomocy, jak również porady i wskazówki, a także terapie medyczne i behawioralne przydatne w radzeniu sobie z jego skutkami.
U dorosłych leki są często pierwszą linią leczenia, a terapia psychologiczna stanowi dodatkowe wsparcie.
Istnieje wiele różnych leków, które osoby z ADHD mogą stosować do kontrolowania objawów. Lekarze często muszą indywidualnie pracować z poszczególnymi pacjentami, aby znaleźć odpowiedni lek lub dawkę, która jest dla nich odpowiednia. Większość leków na ADHD można klasyfikować jako pobudzające (stymulanty) lub niepobudzające.
W leczeniu ADHD u dzieci, młodzieży i dorosłych pomocne mogą być różne terapie.
Osoby z ADHD powinny starać się jeść normalną, zdrową, zbilansowaną dietę.
Niektóre osoby z ADHD uważają, że ich objawy nasilają się po spożyciu pewnych pokarmów lub napojów, zwłaszcza tych, które zawierają dodatki do żywności lub kofeinę. W tym przypadku zaleca się prowadzenie dzienniczka z informacjami na temat pokarmów, napojów i zachowań oraz zasięgnięcie porady lekarza. Lekarz może skierować pacjenta do specjalisty ds. żywienia lub dietetyka.
Dzieci z ADHD należy wspierać, aby korzystały z takich aktywności jak spacery, zabawa w ogrodzie lub sporty zespołowe. Regularne ćwiczenia w ciągu dnia sprawią, że dzieci będą zmęczone w porze snu, a także przyczynią się do poprawy zdrowia fizycznego.
Aby pomóc dzieciom uspokoić się przed snem, należy je wieczorem angażować tylko w spokojne, niepobudzające aktywności.
Chociaż nie można zapobiec ADHD, istnieją sposoby na zmniejszenie wpływu jego objawów. Dla przykładu, rodzice i opiekunowie dzieci z ADHD mogą:
Osoby dorosłe z ADHD mogą również korzystać z wielu technik pomagających kontrolować objawy:
Badania nad potencjalnym ryzykiem rozwoju ADHD są prowadzone cały czas. Zaawansowana technologia obrazowania umożliwiła identyfikację strukturalnych i funkcjonalnych różnic w mózgu między osobami z i bez ADHD. Parametry anatomiczne i funkcjonalne mózgu, jak również uwarunkowania rodzinne/genetyczne są głównymi obszarami badań neuropsychiatrycznych prowadzonych w tym zakresie.
Ostatnie badania wskazują na istotną rolę osi jelito-mózg (GBA, gut-brain axis) i mikrobioty jelitowej w modulowaniu ryzyka ADHD. Uważa się, że kluczowe mechanizmy biologiczne zaangażowane w GBA mogą zwiększać ryzyko rozwoju ADHD.
Obecnie trwają również prace mające na celu pomoc pracownikom ochrony zdrowia w podejmowaniu decyzji dotyczących najlepszych metod leczenia dla poszczególnych osób. W tym celu przygotowano przegląd na temat skuteczności i bezpieczeństwa rosnącej liczby dostępnych metod leczenia, w tym interwencji farmakologicznych i dietetycznych.
Padaczka
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane
Zapisz się na naszą listę mailingową
Otrzymuj najnowsze aktualizacje z bloga Neuraxpharm.
Aby uzyskać dostęp do informacji, zaloguj się, używając swoich danych
Nie masz konta? Zarejestruj się
