IN DEZE SECTIE

Gerelateerde artikelen
Er zijn geen gerelateerde artikelen

Er zijn twee soorten beroertes: ischemische en hemorragische. Ontdek wat de oorzaken van elk type zijn, wat de meest voorkomende symptomen zijn en hoe een beroerte wordt vastgesteld en behandeld. 

Wat is een beroerte?

Een beroerte (ook wel herseninfarct genoemd) is een ernstige medische aandoening die dringend aandacht vereist.

Een beroerte ontstaat als de hersenen niet de nodige bloedtoevoer krijgen, waardoor de zuurstof in de hersenen wordt beperkt. Wanneer dit gebeurt, komt dit meestal doordat de bloedtoevoer naar de hersenen geblokkeerd is of een bloedvat in de hersenen barst.

Zonder spoedbehandeling kunnen clusters van cellen in de hersenen beschadigd raken of afsterven als gevolg van het gebrek aan zuurstof. Dit kan leiden tot invaliditeit of zelfs de dood. Hoe eerder de juiste behandeling wordt gegeven, hoe groter de kans op herstel.

Wat zijn de belangrijkste soorten beroerten?

Er zijn twee hoofdtypes van beroerten:

  • Ischemische beroerte: Dit is de meest voorkomende vorm van een beroerte, ongeveer 80% van alle gevallen1. Het wordt veroorzaakt door een bloedprop die een blokkade veroorzaakt en de bloedtoevoer naar de hersenen afsnijdt.
  • Hemorragische beroerte: Hierbij barst een bloedvat dat de hersenen van bloed voorziet, waardoor een bloeding in of rond de hersenen ontstaat.

Tijdelijke ischemische aanval (TIA)

Sommige mensen krijgen een TIA voordat ze een volledige beroerte krijgen. De symptomen van een TIA zijn dezelfde als die van een beroerte, maar ze duren slechts kort. Daarom wordt een TIA vaak een ‘mini-beroerte’ genoemd. Hoewel de gevolgen van een TIA niet zo langdurig zijn als een volledige beroerte, wijzen ze wel op een verhoogd risico op een beroerte in de nabije toekomst.

Hoeveel mensen krijgen een beroerte?

Volgens het rapport Burden of Stroke in Europe uit 2020 waren er in 2017 1,2 miljoen beroertes in de Europese Unie2. Ook werd voorspeld dat het aantal mensen met een beroerte in de komende drie decennia (2017-2047) met 27% zou toenemen, voornamelijk als gevolg van de vergrijzing en de toegenomen overlevingskansen.

Symptomen

De belangrijkste symptomen van een beroerte treffen het gezicht, de armen en de spraak. Maar een beroerte is voor iedereen anders en de symptomen hangen af van welk deel van de hersenen is aangetast en hoe ernstig het hersenweefsel is beschadigd.

Wat zijn de symptomen van een beroerte?

De drie belangrijkste gebieden van het lichaam die door een beroerte worden getroffen, zijn:

  1. Het gezicht: Het komt vaak voor dat het gezicht tijdens een beroerte aan één kant gaat hangen. Dit kan meer opvallen als de persoon glimlacht, dus als je je zorgen maakt over iemand, vraag hem of haar dan te glimlachen om te zien of één kant van het gezicht verslapt.

  2. De armen: De armen zijn vaak zwak of gevoelloos. Als iemand zijn armen niet kan optillen en omhoog kan houden, kan dat een teken van een beroerte zijn.

  3. De spraak: Onduidelijke of verwarde spraak is vaak een van de eerste duidelijke symptomen. Soms verdwijnt de spraakvaardigheid volledig.

Overige symptomen kunnen bestaan uit:

  • Verlamming aan één kant van het lichaam
  • Problemen met het gezichtsvermogen
  • Moeite om anderen te verstaan
  • Evenwichts- en coördinatieproblemen
  • Duizeligheid
  • Bewustzijnsverlies
  • Verwarring

Wat zijn de fasen van een beroerte?

Er zijn geen vaste fasen verbonden aan het krijgen van een beroerte; sommige mensen krijgen echter een tijdelijke ischemische aanval (TIA), wat een waarschuwing kan zijn dat ze binnenkort een beroerte zullen krijgen. Een TIA wordt soms een ‘mini-beroerte’ genoemd omdat de symptomen dezelfde zijn als die van een beroerte, maar omdat de blokkade van het bloed naar de hersenen tijdelijk is, duurt het maar kort.

Een TIA beschadigt de hersencellen niet en veroorzaakt geen blijvende invaliditeit, maar wijst wel op een verhoogd risico op een volledige beroerte in de nabije toekomst.

Niet iedereen die een beroerte krijgt, krijgt eerst een TIA – maar als dat wel het geval is, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken, omdat het een teken kan zijn dat er een beroerte op komst is. In een onderzoek van patiënten met een beroerte, gepubliceerd in het medische tijdschrift Neurology, werden 2.416 mensen onderzocht die een ischemische beroerte hadden gehad3. Van deze mensen hadden er 549 een TIA vóór hun beroerte, waarbij de meeste plaatsvonden binnen zeven dagen vóór de beroerte.

Symptomen van TIA zijn onder andere:

  • Gevoelloos of zwak gevoel aan één kant van het lichaam
  • Moeite met praten of verstaan
  • Problemen met het gezichtsvermogen
  • Zware hoofdpijn
  • Verwarring
  • Duizeligheid of evenwichtsproblemen

Gevolgen van een beroerte op lange termijn

Op lange termijn zijn er een aantal mentale en fysieke problemen die kunnen optreden als gevolg van een beroerte4. Deze omvatten:

  • Lichte, matige of ernstige fysieke handicap
  • Problemen met de hersenfunctie, inclusief geheugen en denkvermogen
  • Andere mentale gezondheidsproblemen, zoals depressie en angst

Wat zijn de vroege tekenen van een beroerte?

De ‘GAST’-test wordt vaak gebruikt om een beroerte vast te stellen. Let op de drie belangrijkste aangetaste lichaamsdelen: gezicht, armen en spraak, zoals beschreven in het hoofdstuk over de symptomen. Als een van deze tekenen zich voordoet, is het tijd om de hulpdiensten te bellen voor onmiddellijke medische hulp.

Denk aan het acroniem GAST:

  • Gezicht: Het gezicht hangt of is gevoelloos, of de glimlach is scheef.
  • Armen: Eén arm is zwak of gevoelloos, of het is moeilijk om de armen omhoog te houden.
  • Spraak: De spraak is verward of moeilijk te begrijpen.
  • Tijd: Als je minstens één van deze symptomen ziet, is het tijd om de hulpdiensten te bellen.

Iedere beroerte is anders, en de drie “GAST”-symptomen kunnen gepaard gaan met een of meer van de bijkomende symptomen die worden genoemd in het hoofdstuk ‘Wat zijn de fasen van een beroerte?’.

Oorzaken, risicofactoren en levensverwachting

Beroertes kunnen ischemisch zijn (wanneer de bloedtoevoer naar de hersenen is afgesneden) of hemorragisch (wanneer er een bloeding is in of rond de hersenen). De kans op een beroerte wordt groter met de leeftijd, en oudere mensen hebben een lagere overlevingskans.

Wat veroorzaakt een beroerte?

Beroertes worden veroorzaakt door een beperking van de bloedtoevoer naar de hersenen, wat op verschillende manieren gebeurt, afhankelijk van het type beroerte.

Ischemische beroerte

Bij ischemische beroertes snijdt een blokkade de bloedtoevoer naar de hersenen af. Dit kan worden veroorzaakt door een bloedstolsel in een slagader die naar de hersenen leidt of in een klein bloedvat diep in de hersenen. Het kan ook het gevolg zijn van een stolsel dat vanuit een ander deel van het lichaam door de bloedbaan naar de hersenen stroomt.

Hemorragische beroerte

Een hemorragische beroerte wordt ook wel hersenbloeding of herseninfarct genoemd, omdat deze wordt veroorzaakt door een bloeding in of rond de hersenen. Dit kan op twee manieren gebeuren:

  1. Intracerebrale bloeding: Een bloedvat in de hersenen barst en veroorzaakt een bloeding in de hersenen.

  2. Subarachnoïdale bloeding: Een bloedvat aan de oppervlakte van de hersenen barst, waardoor een bloeding ontstaat tussen de hersenen en de schedel.

Zijn beroerten erfelijk?

De kans op een beroerte is groter voor mensen met een familiale voorgeschiedenis van beroertes, maar men denkt dat het eerder de risicofactoren voor een beroerte zijn die erfelijk zijn (zoals hoge bloeddruk en diabetes), dan de beroerte zelf5.

Wie krijgt een beroerte?

Het risico op een beroerte wordt beïnvloed door factoren die ofwel ‘niet-wijzigbaar’ zijn, wat betekent dat ze niet kunnen worden veranderd, ofwel ‘wijzigbaar’ zijn, wat betekent dat gedrag en keuzes ze kunnen beïnvloeden.

De twee niet-wijzigbare factoren – die te maken hebben met wie iemand is – die het risico op een beroerte kunnen beïnvloeden zijn:

  • Oudere leeftijd: Het risico op een beroerte wordt groter met de leeftijd en verdubbelt elk decennium na de leeftijd van 55 jaar.
  • Geslacht: Mannen krijgen gemiddeld vier jaar eerder een beroerte dan vrouwen, en de incidentie van beroertes bij mannen ligt 33% hoger. Vrouwen hebben echter meer kans op een ernstige beroerte dan mannen.

Aanpasbare risicofactoren – factoren die kunnen worden beïnvloed of gecontroleerd – omvatten:

  • Overmatig alcoholgebruik: Te veel alcohol drinken verhoogt de bloeddruk6, wat een van de grootste risicofactoren is voor een beroerte.
  • Roken: Roken verhoogt het risico op alle soorten beroertes voor zowel mannen als vrouwen7.
  • Zwaarlijvigheid: Overgewicht verhoogt het risico op hoge bloeddruk, hartaandoeningen en diabetes type 2, die allemaal het risico op een beroerte kunnen verhogen.
  • Diabetes: Uit onderzoek blijkt dat mensen met diabetes type 2 meer kans lopen op een beroerte8.
  • Hoge bloeddruk: Dit is een van de grootste risicofactoren voor een beroerte en hangt nauw samen met drinken, roken en overgewicht. Een bloeddruk van 140/90 of hoger kan de bloedvaten die de hersenen van bloed voorzien, beschadigen.

Hartaandoeningen zijn ook een belangrijke risicofactor voor het krijgen van een beroerte, en zijn een belangrijke doodsoorzaak na een beroerte. Als de hartaandoening erfelijk is, kan dit een niet-wijzigbare risicofactor zijn, maar sommige mensen kunnen hun levensstijl wijzigen om hun risico op een hartaandoening, en dus op een beroerte, te beïnvloeden.

Hoelang kan je leven met een beroerte?

Als het gaat om overlevingskansen na een beroerte, is leeftijd een van de meest invloedrijke factoren, want uit onderzoek blijkt dat het risico op overlijden als gevolg van een beroerte ongeveer verdubbelt met elke 10 levensjaren9. Een andere belangrijke factor is de duur van de beroerte. Eén onderzoek bracht beroerte in verband met een bijna vijfvoudige toename van het risico op overlijden tussen vier weken en één jaar na een beroerte, in vergelijking met de algemene bevolking, en een tweevoudige toename na één jaar10.

De overlevingskansen zijn de laatste tien jaar echter sterk verbeterd dankzij nieuwe behandelingen en betere zorg na beroertes11. Snelle behandeling helpt de kans op overleven te vergroten en het risico op langetermijneffecten te verminderen.

Diagnose

Om de beste kans op herstel te hebben, moeten artsen de diagnose van een beroerte zo snel mogelijk bevestigen.

Hoe wordt de diagnose van een beroerte gesteld?

De diagnose wordt gesteld door een reeks onderzoeken uit te voeren om eventuele gezondheidsproblemen die een beroerte kunnen veroorzaken (zoals hoge bloeddruk) op te sporen en hersenscans te maken om een beter beeld te krijgen van wat er in de hersenen gebeurt.

Test om een beroerte vast te stellen

Als artsen een beroerte vermoeden, proberen ze binnen een uur na aankomst in het ziekenhuis een van de volgende soorten hersenscans te maken:

  • CT-scan (computed tomography): Meerdere beelden worden gebruikt om een 3D-beeld van de hersenen te maken. CT-scans zijn meestal sneller dan MRI-scans, waardoor de behandeling sneller kan beginnen, en ze tonen doeltreffend het verschil aan tussen ischemische en hemorragische beroertes.
  • MRI-scan (magnetische resonantiebeeldvorming): Er wordt gebruikgemaakt van magnetische velden en radiogolven om een gedetailleerd beeld te krijgen van de binnenkant van de hersenen. Dit type scan wordt gebruikt als iemand hersteld is van een TIA. Het geeft een gedetailleerd beeld van het hersenweefsel en kan kleinere gebieden identificeren die door een beroerte zijn aangetast.

Andere onderzoeken die kunnen helpen bij de diagnose van een beroerte zijn:

  • Bloedonderzoeken: Om het cholesterol- en bloedsuikergehalte te controleren
  • Bloeddruk: Als deze hoog is, kan medicatie nodig zijn om het risico op een nieuwe beroerte te verminderen
  • Hartslagmeting: Om te controleren op een onregelmatige hartslag
  • ECG (electrocardiogram): Om aan te tonen of een onregelmatige hartslag de beroerte kan hebben veroorzaakt

Behandeling en medicatie

Om te revalideren en te herstellen na een beroerte heb je tijd nodig. Het proces is voor iedereen anders, en houdt meestal in dat een team van specialisten doelen stelt om naartoe te werken. Het is belangrijk om actief betrokken te blijven bij het revalidatieplan voor de best mogelijke kans op herstel.

Hoe wordt een beroerte behandeld?

Iedere beroerte is anders, dus behandeling en herstel verschillen sterk per persoon. Herstel duurt vaak maanden en kan voor sommige slachtoffers van een beroerte zelfs jaren duren. Het begint in het ziekenhuis en er zijn vaak verschillende specialisten bij betrokken die helpen doelen te stellen waaraan gewerkt moet worden als onderdeel van het herstel.

Dit kan verdere onderzoeken inhouden om de artsen te helpen begrijpen wat nodig is. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit:

  • Sliktest: Het is gebruikelijk dat iemand na een beroerte problemen heeft met slikken, dus artsen kunnen testen uitvoeren om te controleren of iemand veilig kan eten en drinken.
  • Mobiliteitsbeoordeling: Dit helpt om de omvang van de fysieke impact van de beroerte aan te tonen en vast te stellen welke hulp nodig is.
  • Communicatie- en cognitieve beoordelingen: Een beroerte kan het vermogen van de hersenen aantasten om informatie te begrijpen, te organiseren en op te slaan. De eerste cognitieve onderzoeken worden in het ziekenhuis uitgevoerd en er kunnen verdere continue beoordelingen plaatsvinden om te zien hoe de beroerte de hersenen op langere termijn heeft aangetast.
  • Voedingsstatus en hydratatietesten: Deze zullen eventuele voedingstekorten aan het licht brengen en controleren op uitdroging.
  • Continentiebeoordeling: Blaas- en darmproblemen kunnen een van de minder welkome bijwerkingen van een beroerte zijn, maar deze kunnen meestal worden aangepakt met het juiste advies. Aan de hand van een continentiebeoordeling kunnen artsen het beste advies en de beste behandeling bepalen.

Medicatie

Er is een reeks medicatie beschikbaar om beroertes te behandelen. Afhankelijk van het type beroerte kunnen verschillende opties worden gekozen.

Medicatie voor ischemische beroertes

In een noodsituatie wordt meestal trombolyse-medicatie, of ‘stolsel-verwijderende’ medicatie gebruikt. Het werkt door bloedstolsels op te lossen en het bloed weer naar de hersenen te laten stromen, en kan een positief effect hebben op het verminderen van schade door een beroerte als het binnen een paar uur na het begin van een beroerte wordt toegediend.

Andere behandelingen die later kunnen worden toegepast om verdere beroertes te helpen voorkomen, zijn onder meer:

  • Bloedplaatjesremmers: Deze worden gebruikt om verdere stolsels in het bloed te voorkomen.
  • Antistollingsmiddelen: Deze veranderen de chemische samenstelling van het bloed om de kans op nieuwe stolsels te verminderen.
  • Bloeddrukmedicatie: Dit kan worden voorgesteld als iemand een hoge bloeddruk heeft, om het risico op nieuwe beroertes te verminderen.
  • Statines: Deze helpen het cholesterolgehalte te verlagen en kunnen worden voorgesteld om het risico op nieuwe beroertes te verminderen, ongeacht of het cholesterolgehalte hoog is of niet.

Medicatie voor hemorragische beroertes

Als iemand een hemorragische beroerte heeft gehad, kunnen artsen aanraden om bloeddrukmedicatie te nemen, om het risico op nieuwe beroertes te verminderen. Als ze al antistollingsmiddelen gebruikten, moeten ze worden behandeld om de effecten ervan ongedaan te maken en de kans op verdere bloedingen te verminderen.

Therapie

De langetermijneffecten van een beroerte kunnen veelomvattend zijn, en een aantal therapieën kan een aanzienlijke invloed hebben op het herstel- en revalidatieproces.

Iedereen herstelt anders en heeft steun nodig van verschillende specialisten. Dit zijn bijvoorbeeld:

  • Fysiotherapeuten: Blijvende fysieke gevolgen van een beroerte kunnen bestaan uit evenwichts- en coördinatieproblemen, spierzwakte en verlamming aan één kant van het lichaam. Een fysiotherapeut kan helpen door regelmatig oefeningen te doen en doelen te stellen om naartoe te werken.
  • Psychologen: Het is heel normaal dat mensen na een beroerte stress, angst, depressie of woede ervaren. Regelmatige counselingsessies kunnen patiënten helpen deze gevoelens aan te pakken en hen ook helpen om te gaan met de gevolgen voor de relatie met hun naasten.
  • Ergotherapeuten: Veel dagelijkse activiteiten kunnen een uitdaging worden na een beroerte. Een ergotherapeut kan advies geven over hoe de woning kan worden aangepast of hoe speciale apparatuur kan worden gebruikt, zodat mensen hun zelfstandigheid kunnen behouden.
  • Logopedisten: Veel mensen ondervinden communicatieproblemen na een beroerte. Een logopedist kan helpen om de hersenen weer te leren communiceren.
  • Andere specialisten: Therapie na een beroerte kan ook hulp van andere specialisten omvatten, zoals een diëtist of een oogarts.

Interventie

Er kunnen een aantal chirurgische ingrepen worden toegepast om een beroerte te behandelen. De juiste procedure hangt af van de oorzaak van de beroerte.

Interventie voor ischemische beroertes

  • Trombectomie: Dit wordt soms gebruikt voor ernstige ischemische beroerte veroorzaakt door een bloedprop in een grote slagader in de hersenen. Het is een spoedprocedure die zeer snel na de beroerte plaatsvindt. Een katheter wordt in een slagader ingebracht en met een klein apparaatje wordt de bloedprop die de beroerte heeft veroorzaakt, verwijderd.
  • Carotis endarteriectomie: Deze operatie kan worden toegepast bij sommige ischemische beroertes die zijn veroorzaakt door een vernauwing van de halsslagader in de nek, die het bloed naar de hersenen voert. Er wordt een snee in de hals gemaakt en de vetafzettingen in de slagader worden gedeblokkeerd.

Interventie voor hemorragische beroertes

  • Craniotomie: Bij deze operatie wordt het bloed uit de hersenen verwijderd en worden eventueel gesprongen bloedvaten gedicht.
  • Shunt operatie: Dit is een chirurgische ingreep die wordt toegepast wanneer de beroerte vochtophoping in de hersenholten veroorzaakt (een aandoening die hydrocefalie wordt genoemd). Het vocht wordt uit de hersenen afgevoerd met een buisje dat een shunt wordt genoemd.

Voeding

Gezond eten is cruciaal na een beroerte. Voeding kan een sleutelrol spelen bij het herstel door de bloeddruk en het cholesterolgehalte onder controle te helpen houden en een gezond lichaamsgewicht te helpen handhaven. Dit vermindert ook het risico op een nieuwe beroerte.

Mensen die een beroerte hebben overleefd, moeten streven naar een dieet dat rijk is aan granen, groenten en fruit, en gezonde zuivel en eiwitbronnen zoals yoghurt, mager vlees, vis, peulvruchten, noten en zaden. Ze moeten ook hun inname van bewerkte voedingsmiddelen, verzadigde vetten en transvetten verminderen.

Te veel zout kan leiden tot een verhoging van de bloeddruk. De zoutinname kan worden verminderd door bewerkte levensmiddelen (die vaak veel zout bevatten) te vermijden en de drang om zout aan voedsel toe te voegen, te weerstaan.

Lichaamsbeweging

Actief blijven na een beroerte heeft veel voordelen. Deze omvatten:

  • Meer zelfvertrouwen en verbeterd welzijn
  • Verbetering van spierkracht en coördinatie
  • Het hart en de slagaders gezond houden
  • Verlagen van de bloeddruk
  • Stabiliseren van de bloedsuikerspiegel
  • Verlaging van cholesterol in het bloed
  • Een gezond gewicht helpen behouden
Het kan zenuwslopend zijn om na een beroerte weer actief te worden, vooral als het lichaam niet meer zo sterk is als vroeger. Kleine stapjes kunnen de beste aanpak zijn, en een fysiotherapeut kan advies geven over hoe je langzaam kunt beginnen en na verloop van tijd kunt opbouwen.

Preventie

Er zijn veel simpele veranderingen in de levensstijl die het risico op een beroerte kunnen helpen verminderen:

  • Stoppen met roken: Uit onderzoek blijkt dat stoppen met roken de kans op een beroerte verlaagt12. En het is nooit te laat om te stoppen – onderzoek toont aan dat degenen die blijven roken nadat ze een beroerte hebben gehad, het risico op herval verhogen13.
  • Minder alcohol drinken: Overmatig drinken kan het risico op een beroerte verhogen, dus beperk de alcoholinname en verdeel de eenheden over de week.
  • Gezond eten: Gezonde voeding helpt andere risicofactoren (zoals overgewicht en hoge bloeddruk) onder controle te houden.
  • Regelmatige lichaamsbeweging: Niet alleen helpt lichaamsbeweging om een gezond lichaamsgewicht te behouden, onderzoek wijst er ook op dat regelmatige lichaamsbeweging het risico op een beroerte met 25-30% vermindert14.
  • Laat je regelmatig controleren: Medische aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte kunnen de slagaders doen verharden en vernauwen, waardoor de kans toeneemt dat ze verstopt raken, wat kan leiden tot een beroerte. Regelmatige controles kunnen helpen om deze risicofactoren onder controle te houden.

Wetenschappelijke onderzoeken

Er wordt veel onderzoek gedaan om nieuwe en doeltreffendere behandelingen voor beroertes te ontwikkelen, en wetenschappers willen vooral manieren ontdekken om de bloedtoevoer naar de hersenen te herstellen en hersencellen te beschermen tegen afsterven na een beroerte. Andere interessegebieden op het vlak van behandeling zijn het zoeken naar manieren om de revalidatie en het herstel na een beroerte te verbeteren.

Wat de preventie van beroertes betreft, proberen onderzoekers meer inzicht te krijgen in de risicofactoren voor beroertes. Er worden ook beeldvormingstechnieken gebruikt om meer te weten te komen over hoe een beroerte de hersenen aantast.

Bronnen waarnaar wordt verwezen

  1.  Donkor ES. Stroke in the 21st Century: A Snapshot of the Burden, Epidemiology, and Quality of Life. Stroke Res Treat. 2018;2018:3238165. doi:10.1155/2018/3238165
  2.  Wafa HA, Wolfe CDA, Emmett E, Roth GA, Johnson CO, Wang Y. Burden of stroke in Europe – thirty-year projections of incidence, prevalence, deaths, and disability-adjusted life years. Stroke. 2020;51(8):2418-2427. doi:10.1161/STROKEAHA.120.029606
  3.  Rothwell PM, Warlow CP. Timing of TIAs preceding stroke: time window for prevention is very short. Neurology. 2005;64(5):817-820. doi:10.1212/01.WNL.0000152985.32732.EE
  4.  Crichton SL, Bray BD, McKevitt C, et al. Patient outcomes up to 15 years after stroke: survival, disability, quality of life, cognition and mental health. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 2016;87:1091-1098. doi:10.1136/jnnp-2016-313361
  5.  National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Brain basics: preventing stroke. Updated April 16, 2020. Accessed February 2021. https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Preventing-Stroke
  6.  Donkor ES. Stroke in the 21st century: a snapshot of the burden, epidemiology, and quality of life. Stroke Res Treat. 2018;2018:3238165. doi:10.1155/2018/3238165
  7.  Millwood IY, Walters RG, Mei XW et al. Conventional and genetic evidence on alcohol and vascular disease aetiology: a prospective study of 500 000 men and women in China. Lancet. 2019;393(10183):1831-1842. doi:10.1016/S0140-6736(18)31772-0
  8.  Pan B, Jin X, Jun L, Qiu S, Zheng Q, Pan M. The relationship between smoking and stroke. Medicine (Baltimore). 2019;98(12):e14872. doi:10.1097/MD.0000000000014872
  9. Chen R, Ovbiagele B, Feng W. Diabetes and stroke: epidemiology, pathophysiology, pharmaceuticals and outcomes. Am J Med Sci. 2016;351(4):380-386. doi:10.1016/j.amjms.2016.01.011
  10.  Shavelle R, Brooks J, Strauss D, Towfighi A. Long-term survival prognosis after stroke.

    A practical guide for clinicians. Practical Neurology. Published February 2020. Accessed February 2021. https://practicalneurology.com/articles/2020-feb/long-term-survival-prognosis-after-stroke

  11.  Brønnum-Hansen H, Davidsen M, Thorvaldsen P. Long-term survival and causes of death after stroke. Stroke. 2001;32(9):2131-2136. doi:10.1161/hs0901.094253
  12.  Determinants of the decline in mortality from acute stroke in England: linked national database study of 795 869 adults BMJ 2019; 365 doi:10.1136/bmj.l1778
  13.  Pan B, Jin X, Jun L, Qiu S, Zheng Q, Pan M. The relationship between smoking and stroke. Medicine (Baltimore). 2019;98(12):e14872. doi:10.1097/MD.0000000000014872
  14. Chen J, Li S, Zheng K et al. Impact of smoking status on stroke recurrence. J Am Heart Assoc. 2019;8(8):e011696. doi:10.1161/JAHA.118.011696
  15. Gallanagh S, Quinn TJ, Alexander J, Walters MR. Physical activity in the prevention and treatment of stroke. ISRN Neurol. 2011;2011:953818. doi:10.5402/2011/953818
U bent misschien geïnteresseerd in...
Er zijn geen gerelateerde artikelen

Welkom terug

Om toegang te krijgen tot deze informatie moet u inloggen met uw gebruikersnaam.

Geen account? Registreren