Η άνοια επηρεάζει κυρίως την παλαιότερη γενιά και προκαλείται από πολλές διαφορετικές ασθένειες που έχουν αντίκτυπο στη μνήμη και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Μάθετε για τα κύρια είδη άνοιας, τα κοινά συμπτώματά της και τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε στην πρόληψή της.
Η Neuraxpharm παρέχει εναλλακτικές επιλογές φαρμάκων για την άνοια και μόλις ο γιατρός σας καθορίσει τις συγκεκριμένες ανάγκες σας, μπορεί να συνταγογραφήσει το προϊόν που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και την κατάστασή σας.
Η άνοια είναι ένας ευρύς όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει πολλές διαφορετικές ασθένειες που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, προκαλώντας μεγαλύτερη επιδείνωση της γνωστικής λειτουργίας από εκείνη που προκαλείται φυσιολογικά, λόγω γήρανσης. Η λέξη άνοια αναφέρεται σε ένα σύνολο κοινών συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης και των δυσκολιών με άλλες νοητικές ικανότητες, όπως η γλώσσα, η επίλυση προβλημάτων και η λήψη αποφάσεων, ωστόσο τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των διαφόρων μορφών άνοιας. Μερικές φορές, τα άτομα που πάσχουν από άνοια εμφανίζουν επίσης αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά τους.
Μολονότι η άνοια μπορεί να επηρεάσει τους νεότερους ανθρώπους, επηρεάζει κυρίως τους ηλικιωμένους και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παγκόσμιες αιτίες αναπηρίας και εξάρτησης μεταξύ των ηλικιωμένων. Ωστόσο, δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον τρόπο ζωής αυτών που διαγιγνώσκονται, των οικογενειών και των φροντιστών τους.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άνοια παγκοσμίως, ενώ εμφανίζονται σχεδόν 10 εκατομμύρια νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Στην Ευρώπη, υπάρχουν περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν διαγνωσθεί με άνοια και αυτός ο αριθμός αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030.
Τα συγκεκριμένα συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με άνοια εξαρτώνται από την ασθένεια που προκαλεί την άνοια και τα τμήματα του εγκεφάλου που επηρεάζονται.
Η απώλεια μνήμης είναι ένα από τα πιο συχνά (και πιο ευρέως αναγνωρισμένα) συμπτώματα της άνοιας, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες ενδείξεις που πρέπει να έχετε υπόψη.
Εάν κάποιος βιώνει επίμονα προβλήματα μνήμης που θεωρούνται χειρότερα από τα αναμενόμενα για την ηλικία του, αλλά εξακολουθεί να είναι σε θέση να συνεχίσει τις καθημερινές του δραστηριότητες, θεωρείται ότι έχει ελαφριά γνωστική αναπηρία (ΕΓΑ). Μολονότι τα άτομα με ΕΓΑ συχνά αναπτύσσουν άνοια Αλτσχάιμερ ή άλλη μορφή άνοιας στο μέλλον, αυτό δεν ισχύει για όλους όσους εμφανίζουν ΕΓΑ. Αυτό το στάδιο αναφέρεται επίσης ως πρόδρομη φάση.
Ύστερα από αυτό το στάδιο, η εμφάνιση της άνοιας μπορεί να χωριστεί σε τρεις φάσεις: πρώιμη, μεσαία και τελική.
Επειδή πολλές μορφές άνοιας είναι προοδευτικές, οι πρώτες ενδείξεις της άνοιας είναι συχνά αρκετά διακριτικές και στη συνέχεια χειροτερεύουν σταδιακά, με την πάροδο του χρόνου. Στο πρώιμο στάδιο, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν το να ξεχνάει κανείς εύκολα και να χάνει την αίσθηση του χρόνου, αν και αυτά τα φαινόμενα συχνά παραβλέπονται ή αγνοούνται ως φυσιολογικές ενδείξεις της γήρανσης.
Στο μεσαίο στάδιο τα συμπτώματα γίνονται πιο αισθητά, όπως όταν ξεχνάει κανείς ονόματα άλλων ανθρώπων ή χάνεται μέσα στο σπίτι του. Οι καθημερινές εργασίες, όπως το ντύσιμο ή η προετοιμασία φαγητού μπορεί να γίνουν υπερβολικά δύσκολες, και οι αλλαγές συμπεριφοράς όπως η περιπλάνηση χωρίς λόγο ή η μανία καταδίωξης μπορεί επίσης να γίνουν πιο συχνές.
Το τελικό στάδιο της άνοιας είναι πιο οξύ και συχνά έχει ως αποτέλεσμα να χάνει κανείς την ανεξαρτησία του και να μειώνονται οι δραστηριότητές του. Ο ασθενής μπορεί να μην αναγνωρίζει τους αγαπημένους του, να μην έχει αντίληψη του χρόνου ή του τόπου και να πασχίζει να περπατήσει και να επικοινωνήσει. Σε αυτό το στάδιο, οι άνθρωποι που πάσχουν από άνοια συνήθως χρειάζονται συνεχή φροντίδα. Για κάποιους, η συμπεριφορά μπορεί να αλλάξει τόσο πολύ ώστε η προσωπικότητά τους να φαίνεται εντελώς διαφορετική και αυτό μπορεί να είναι μία από τις πτυχές της νόσου στις οποίες προσαρμόζονται πιο δύσκολα η οικογένεια και οι φίλους.
Η άνοια μπορεί να προκληθεί από ένα εύρος διαφορετικών ασθενειών. Πολλές από αυτές συνδέονται με μια ασυνήθιστη συσσώρευση πρωτεϊνών στον εγκέφαλο. Αυτές οι πρωτεΐνες μπορούν να προκαλέσουν μείωση της λειτουργίας των νευρικών κυττάρων, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση διάφορων περιοχών του εγκεφάλου.
Κάθε νόσος που προκαλεί άνοια έχει τα δικά της αίτια:
Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν ότι θα εμφανίσουν άνοια, ειδικά εάν ένα μέλος της οικογένειας έχει υποφέρει από αυτήν την πάθηση. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η άνοια δεν προκαλείται άμεσα από γονίδια που κληρονομούνται από γονείς.
Σε ορισμένους τύπους της νόσου Αλτσχάιμερ και της μετωποκροταφικής άνοιας, ένα ελαττωματικό γονίδιο που μπορεί να κληρονομηθεί εντός μιας οικογένειας ενδέχεται να προκαλέσει άνοια. Όμως, το ότι έχετε έναν ηλικιωμένο συγγενή με άνοια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα την εμφανίσετε και εσείς αργότερα. Πολλοί άνθρωποι με άνοια δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου.
Οι εξής παράγοντες κινδύνου μπορούν να παίξουν κάποιο ρόλο στο ποιος μπορεί να εμφανίσει άνοια:
Διαβήτης: Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση τόσο της νόσου του Αλτσχάιμερ όσο και της αγγειακής άνοιας.
Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια. Συνεπώς, η άνοια αποτελεί μια δια βίου κατάσταση για όσους την εμφανίζουν. Ωστόσο, όταν γίνεται έγκαιρη διάγνωση, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να μειωθούν τα συμπτώματα, με το να βρεθεί η σωστή θεραπεία και υποστήριξη από ό,τι όταν η διάγνωση γίνεται αργότερα.
Διάφορες μελέτες έχουν εξετάσει το πώς επηρεάζει η άνοια το προσδόκιμο ζωής, ωστόσο αυτό είναι ένα περίπλοκο ζήτημα, επειδή οι άνθρωποι συνήθως διαγιγνώσκονται με άνοια στα μεταγενέστερα χρόνια της ζωής τους, οπότε μπορούν και άλλες παθήσεις να επηρεάσουν το προσδόκιμο ζωής τους.
Το χρονικό διάστημα που αναμένεται να ζήσει ένας ασθενής με άνοια εξαρτάται από την ηλικία του κατά τη διάγνωση και το εάν διαγνώστηκε σε πρώιμο ή μετέπειτα στάδιο της εξέλιξης της νόσου. Έρευνες που δημοσιεύτηκαν στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση British Medical Journal έδειξαν ότι οι άνθρωποι που διαγνώστηκαν με άνοια κατά το ηλικιακό εύρος από 60 έως 69 ετών έζησαν 6,7 χρόνια, ένα διάστημα που μειώθηκε στα 1,9 χρόνια για όσους διαγνώστηκαν στην ηλικία των 90 ετών ή αργότερα.
Για τη διάγνωση της άνοιας μπορεί να χρειαστεί αρκετός καιρός. Ο γιατρός σας θα προβεί σε μια σειρά αξιολογήσεων και ενδεχομένως να χρειαστεί μετέπειτα αξιολόγηση από ειδικούς.
Εάν ανησυχείτε για τη μνήμη ή την εγκεφαλική λειτουργία σας ή κάποιου αγαπημένου προσώπου σας, το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον επαγγελματία υγείας σας.
Εκείνος θα ξεκινήσει τη διαδικασία, κάνοντάς σας ερωτήσεις σχετικά με τις αλλαγές που έχετε παρατηρήσει στη μνήμη σας, καθώς και οποιεσδήποτε άλλες δυσκολίες ενδεχομένως να αντιμετωπίζετε στην καθημερινή σας ζωή. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει συγκεκριμένα ερωτηματολόγια, προκειμένου να αξιολογήσει τη μνήμη σας, τις γλωσσικές σας ικανότητες και τον προσανατολισμό σας. Εάν είστε σε θέση να έχετε έναν φίλο ή συγγενή μαζί σας, μπορεί φανεί χρήσιμο να μιλήσει μαζί του ο γιατρός σας σχετικά με το τι έχει παρατηρήσει.
Δεν υπάρχει προκαθορισμένη εξέταση για να διαπιστωθεί η παρουσία άνοιας. Αντ’ αυτού, ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει μια σειρά αρχικών αξιολογήσεων και στη συνέχεια θα σας παραπέμψει σε έναν ειδικό για περαιτέρω αξιολογήσεις, εάν κριθεί απαραίτητο. Αυτός μπορεί να είναι νευρολόγος (ο οποίος ειδικεύεται στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα), γηρίατρος (ο οποίος ειδικεύεται στη φροντίδα ηλικιωμένων) ή ψυχίατρος ή άλλο είδος ειδικού στην ψυχική υγεία.
Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της άνοιας μπορεί να περιλαμβάνουν:
Συχνά, τα προβλήματα μνήμης μπορούν να προκληθούν από άλλους παράγοντες, όπως η κατάθλιψη, μια λοίμωξη ή ο υποθυρεοειδισμός. Η διεξαγωγή αυτών των εξετάσεων επιτρέπει στους γιατρούς να αποκλείσουν πρώτα αυτές τις αιτίες.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές επιλογές αντιμετώπισης για ανθρώπους που ζουν με άνοια, οι οποίες πρέπει να προσαρμόζονται στον καθένα, ώστε να αντιστοιχούν στον τύπο της άνοιας από τον οποίο πάσχει, καθώς και στις συγκεκριμένες ανάγκες του.
Διατίθεται μια σειρά φαρμάκων, καθώς και μη φαρμακευτικοί τρόποι αντιμετώπισης, όπως ψυχολογικές θεραπείες, δραστηριότητες και υποστήριξη. Συχνά, ένας συνδυασμός αυτών είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο φάρμακο για τη θεραπεία της άνοιας, αλλά μερικές αγωγές μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση ορισμένων συμπτωμάτων. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
Στα μεσαία και τα τελικά στάδια της άνοιας χρησιμοποιούνται συχνά ορισμένες θεραπείες που επικεντρώνονται στις δεξιότητες μνήμης και σκέψης, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν μια θετική διανοητική ώθηση. Στις θεραπείες ενδεχομένως να περιλαμβάνονται τα εξής:
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι υγιεινές διατροφικές προσαρμογές κατά τη μέση ηλικία, όπως η αλλαγή της ποιότητας των λιπών, η κατανάλωση περισσότερων λαχανικών και ο περιορισμός του αλατιού και της ζάχαρης, σχετίζονται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης άνοιας στα μετέπειτα στάδια της ζωής.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από άνοια θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται να τρώνε καλά, διότι η υγιεινή διατροφή δεν επηρεάζει μονάχα τη σωματική υγεία, αλλά μπορεί να επηρεάσει και την υγεία του εγκεφάλου. Προσπαθήστε να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει πολλά λαχανικά (ειδικά φυλλώδη πράσινα λαχανικά), δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια, ξηρούς καρπούς, μούρα και πουλερικά.
Εάν φροντίζετε κάποιον που πάσχει από άνοια, μπορεί να δυσκολευτείτε να τον πείσετε να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή. Καθώς οι νοητικές ικανότητες επιδεινώνονται, μπορεί να ξεχάσει να φάει ή να πιει, να δυσκολευτεί να προετοιμάσει φαγητό και να ανακαλύψει ότι το να τρώει γίνεται πιο δύσκολο.
Η αίσθηση της γεύσης και η όρεξη μπορούν επίσης να αλλάξουν δραστικά. Είναι σημαντικό να διατηρείτε απολαυστικά τα γεύματα, οπότε λάβετε υπόψη τις τροφές που απολαμβάνει ο ασθενής και προσπαθήστε να τις ισορροπήσετε με υγιεινές επιλογές για να διασφαλίσετε ότι ικανοποιούνται οι διατροφικές του ανάγκες.
Η άσκηση δεν αποτελεί απλώς σημαντικό παράγοντα για την πρόληψη της εμφάνισης άνοιας. Είναι επίσης ένα κρίσιμο μέρος της θεραπείας και της φροντίδας. Καθώς τα άτομα με άνοια έχουν περισσότερα προβλήματα σωματικής υγείας από άτομα της ίδιας ηλικίας χωρίς άνοια, η διατήρηση των επιπέδων δραστηριότητας είναι εξαιρετικά σημαντική.
Διαφορετικά είδη άσκησης ενδέχεται να είναι κατάλληλα, ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται η άνοια κάποιου. Στα πρώιμα και μεσαία στάδια της άνοιας, πολλοί άνθρωποι θα διατηρούν τις σωματικές ικανότητες που είχαν και πριν. Συνεπώς θα μπορούν να απολαύσουν την κηπουρική, τον χορό, το περπάτημα και πολλές αθλητικές δραστηριότητες. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αλλάξει σημαντικά στα τελικά στάδια. Η τροποποιημένη καθιστή άσκηση και μερικές απλές ασκήσεις που βοηθούν στην ισορροπία και τη στήριξη ενδέχεται να φανούν χρήσιμες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι υγιεινές επιλογές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, η γνωστική διέγερση, η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ και η αποφυγή του καπνίσματος, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας του Αλτσχάιμερ.
Η συγκεκριμένη έρευνα διαπίστωσε ότι απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής ενός ατόμου μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, καθώς και ότι ο συνδυασμός ενός εύρους από διαφορετικούς παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να αποτελέσει την πιο αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης. Για παράδειγμα, όταν συνδυάστηκαν τέσσερις ή πέντε παράγοντες τρόπου ζωής, υπήρξε ενδεχόμενη μείωση του κινδύνου για εμφάνιση νόσου Αλτσχάιμερ κατά 60% σε σύγκριση με το να μην υιοθετείται κανένας ή να υιοθετείται μόνο ένας παράγοντας.
Μια έκθεση του 2020 σχετικά με την πρόληψη της άνοιας, την παρέμβαση στους ασθενείς και τη φροντίδα τους που ανατέθηκε από το Lancet (6) κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα. Η έκθεση προσδιόρισε 12 «τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου» που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των παγκόσμιων περιστατικών άνοιας, τα οποία θα μπορούσαν θεωρητικά να προληφθούν ή να καθυστερηθούν. Η έκθεση τονίζει τη σημασία της πρόληψης και υπογραμμίζει ότι ποτέ δεν είναι πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά για τη λήψη προληπτικών μέτρων που συνδέονται με τους εξής 12 παράγοντες κινδύνου: λιγότερη μόρφωση, υπέρταση, βαρηκοΐα, κάπνισμα, παχυσαρκία, κατάθλιψη, σωματική αδράνεια, σακχαρώδης διαβήτης, χαμηλή κοινωνική επαφή, υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, τραυματική εγκεφαλική βλάβη και ατμοσφαιρική ρύπανση.
Αυτά είναι μερικά από τα βασικά προληπτικά μέτρα που συστήθηκε να λαμβάνουν οι άνθρωποι:
Διεξάγεται συνεχής έρευνα για να βρεθεί μια θεραπεία για την άνοια και πολλές μελέτες για την εύρεση νέων φαρμάκων.
Παράλληλα με τον αγώνα δρόμου για την εξεύρεση νέας θεραπείας, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην κατανόηση και ευαισθητοποίηση για την άνοια. Αυτό περιλαμβάνει την ανακάλυψη ενός νέου τύπου άνοιας που ονομάζεται LATE και την ανάπτυξη μιας απλής εξέτασης αίματος που είναι κατά 94% ακριβής{f2/}στην ανίχνευση της νόσου Αλτσχάιμερ πολύ πριν βρεθούν σε θέση να το κάνουν οι απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου.
National Parkinson Foundation. Parkinson’s dementia. Accessed February 2021. https://www.parkinson.org/sites/default/files/PD%20Dementia.pdf
World Health Organization. Areas of work: dementia. Accessed January 2021. https://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/mental-health/areas-of-work/dementia
Επιληψία
Επιληψία
Ψυχική υγεία
Εγγραφείτε στη λίστα αλληλογραφίας μας
Για να λαμβάνετε τις τελευταίες ενημερώσεις από το blog της Neuraxpharm.
Για να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα διαπιστευτήριά σας
Δεν έχετε προφίλ; Εγγραφείτε
